Το εγκεφαλικό ανεύρυσμα είναι μία ανώμαλη τοπική διάταση μίας αρτηρίας του εγκεφάλου που δημιουργείται μετά από εξασθένηση της εσωτερικής μυικής στιβάδος, η οποία είναι μέρος του τοιχώματος της αρτηρίας. Η αρτηρία αναπτύσσει μία διάταση σαν μικρή φουσκάλα ή κύστη, η οποία ονομάζεται σάκος του ανευρύσματος. Το τοίχωμα του σάκου μπορεί σταδιακά να γίνει πολύ λεπτό, και να υποστεί ρήξη.

Οι βάσεις για την σύγχρονη επιτυχή χειρουργική θεραπεία των βλαβών του εγκεφάλου ετέθηκαν κυρίως την περίοδο 1970-1980.

Με τον όρο υδροκέφαλος περιγράφουμε την αύξηση της ποσότητας του εγκεφαλονωτιαίου υγρού μέσα στις κοιλίες, που είναι τέσσερεις επικοινωνούσες κοιλότητες στο εσωτερικό του εγκεφάλου.

Σε φυσιολογικές συνθήκες, το εγκεφαλονωτιαίο υγρό παράγεται καθημερινά, μέσα στις κοιλίες, ρέει αρχικά στο εσωτερικό τους, στη συνέχεια εξέρχεται από αυτές και κυκλοφορεί γύρω από τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό, οι οποίοι είναι συνεχώς εμβαπτισμένοι στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό.

Εισαγωγικά Σχόλια

Τo σηραγγώδες αιμαγγείωμα είναι μία αγγειακή δυσπλασία που χαρακτηρίζεται από ανώμαλη συγκέντρωση πολύ μικρών αγγείων, που διαχωρίζονται με συνδετικό ιστό, είναι σφικτά συσσωρευμένα, και δημιουργούν κοιλότητες, σαν φυσσαλίδες γεμάτες με αίμα.   Οι κοιλότητες θεωρήθηκαν παρόμοιες με σήραγγες, και οι βλάβες ονομάσθηκαν «σηραγγώδη» αιμαγγειώματα.   Το σηραγγώδες αιμαγγείωμα έχει εμφάνιση που μοιάζει με βατόμουρο ή μούρο, μέγεθος που κυμαίνεται από 0.5 έως 10 εκατοστά, και μπορεί να αναπτυχθεί στον εγκέφαλο ή τον νωτιαίο μυελό, αλλά και σε οποιοδήποτε όργανο στο σώμα, στο οποίο υπάρχουν αγγεία.

Τα σηραγγώδη αγγεία δεν σχηματίζουν ισχυρές συνδέσεις με τους περιβάλλοντες ιστούς, και η στήριξη τους από μυικές ίνες είναι αδύναμη.  Αυτό διευκολύνει την διαρροή αίματος, δηλ. μικρο-αιμορραγίες από το σηραγγώδες αιμαγγείωμα προς τον εγκέφαλο.   Οι μικρο-αιμορραγίες προκαλούν μεταβολές, στην ζώνη του εγκεφάλου που περιβάλλει το αιμαγγείωμα, και μπορεί να την μεταβάλλουν σε επιληπτογόνο περιοχή, με συνέπεια τα σηραγγώδη αιμαγγειώματα να εκδηλώνονται με επιληπτικές κρίσεις, ιδιαίτερα όταν ευρίσκονται στον φλοιό του εγκεφάλου.   Η ροή του αίματος μέσα στα σηραγγώδη αιμαγγειώματα είναι βραδεία ή στάσιμη.   Το λεπτό τοιχώμα τους όμως επιτρέπει να συμβούν όχι μόνο μικρές, αλλά και σοβαρές αιμορραγίες, ικανές να προκαλέσουν αναπηρία ή να απειλήσουν την ζωή.   

Η θεραπευτική αντιμετώπιση των σηραγγωδών αιμαγγειωμάτων καθορίζεται από την σοβαρότητα και την συχνότητα των προβλημάτων που προκαλούν.  Εάν το αιμαγγείωμα προκαλεί ήπια συμπτώματα ή αραιές επιληπτικές κρίσεις, αντιμετωπίζεται με συστηματική παρακολούθηση και χορήγηση φαρμακευτικής θεραπείας.   Εαν όμως το αιμαγγείωμα προκαλεί συχνές επιληπτικές κρίσεις ή άλλα σοβαρά συμπτώματα ή έχει αιμορραγήσει, είναι προτιμότερο να αντιμετωπισθεί με χειρουργική αφαίρεση και σε ειδικές περιπτώσεις με στερεοτακτική ακτινοθεραπεία.   Η ανακοίνωση της διάγνωσης ότι κάποιος έχει σηραγγώδες αιμαγγείωμα μπορεί να προκαλέσει άγχος και φόβο, που είναι συχνά δυσανάλογα της σοβαρότητας του προβλήματος.   Οι πάσχοντες πρέπει να γνωρίζουν ότι η πρόοδος της σύγχρονης νευροχειρουργικής έχει κάνει απολύτως εφικτή την ασφαλή, ριζική και οριστική αντιμετώπιση των σηραγγωδών αιμαγγειωμάτων, χωρίς επιπλοκές, στο σύνολο των περιπτώσεων, πλήν ολίγων εξαιρέσεων.

siragodes aimagioma

Εικόνα 1. Σηραγγώδες αιμαγγείωμα αριστερού μετωπιαίου λοβού το οποίο υπέστη ρήξη και προκάλεσε αιμορραγία. Επισημαίνεται με γαλάζιο βέλος σε μαγνητική τομογραφία, σε εγκάρσια τομή Τ1 (α) και εγκάρσια τομή Τ2 (β).

Ο όρος όγκος βάσεως κρανίου χρησιμοποιείται για να περιγράψουμε όγκους, οι οποίοι είτε εξορμώνται από τους ιστούς της βάσεως του κρανίου ή εξορμώνται από άλλους ιστούς, αλλά αναπτύσσονται κοντά στη βάση του κρανίου, την διαβρώνουν μερικώς ή την διαπερνούν πλήρως και επεκτείνονται σε δύο τουλάχιστον διαφορετικούς ανατομικούς χώρους, δηλ. μέσα και έξω από την κρανιακή κοιλότητα, με τρόπο που η αντιμετώπιση τους συχνά απαιτεί την συνεργασία τουλάχιστον δύο χειρουργικών ειδικοτήτων.

Εισαγωγικά Σχόλια

Το ακουστικό νευρίνωμα είναι ένας καλοήθης, βραδέως εξελισσόμενος όγκος, που αναπτύσσεται μέσα στον ακουστικό πόρο και στο οπίσθιο τμήμα του εγκεφάλου, σε μία περιοχή που ονομάζεται γεφυροπαρεγκεφαλιδική γωνία.     Ο όγκος εμφανίζεται σε “έναν κάθε 100,000 ανθρώπους, το έτος”, και αποτελεί αξιοσημείωτο ποσοστό του συνόλου των όγκων του εγκεφάλου.   Δημιουργείται από πολλαπλασιασμό των κυττάρων Σβάν (Schwann), τα οποία λειτουργούν ως περίβλημα που προσφέρει στήριξη και μόνωση στις νευρικές ίνες του αιθουσαιο-ακουστικούστατο-κοχλιακού) νεύρου.   Το εν λόγω μεικτό νεύρο αποτελείται από το αιθουσαίο νεύρο, που εξασφαλίζει την ισορροπία και του ακουστικόκοχλιακό) νεύρο, που εξασφαλίζει την ακοή.   Από τα παραπάνω δεδομένα, γίνεται κατανοητό ότι ο όγκος άλλοτε περιγράφεται ως ακουστικό νευρίνωμα και άλλοτε ως αιθουσαίο σβάννωμα.

Καθώς το ακουστικό νευρίνωμα (ή αιθουσαίο σβάννωμα) μεγαλώνει, επηρεάζει αρχικά την λειτουργία των νεύρων της ακοής και ισορροπίας προκαλώντας μονόπλευρη μείωση ακοής και μονόπλευρες εμβοές και ιλίγγους.   Το νευρίνωμα μπορεί να εκδηλωθεί με απώλεια ακοής, ακόμη και όταν έχει μικρό μέγεθος.   Σε μεταγενέστερο στάδιο, επηρρεάζει το τρίδυμο ή το προσωπικό νεύρο, προκαλώντας αιμωδία ή αδυναμία των μυών στην μία πλευρά του προσώπου.   Σε άλλες περιπτώσεις, μεγαλώνει σιωπηλά, με αργό ρυθμό, σε διάστημα πολλών ετών, χωρίς να προκαλέσει συμπτώματα, παρά μόνο όταν αποκτήσει μεγάλο μέγεθος, σε προχωρημένα στάδια.  Οταν ο όγκος μεγαλώσει σημαντικά μπορεί να πιέσει την παρεγκεφαλίδα ή τον προμήκη μυελό, προκαλώντας κεφαλαλγία, απώλεια ισορροπίας, ή μυική αδυναμία.   

Η διάγνωση του ακουστικού νευρινώματος τίθεται με μαγνητική τομογραφία.   Η αντιμετώπιση του είναι σύνθετη, και απαιτεί συνεργασία ομάδος ιατρών, εξειδικευμένων στα προβλήματα της γεφυροπαρεγκεφαλιδικής γωνίας.  Παρά τις ιδιαίτερες απαιτήσεις και δυσκολίες που συνδέονται με το ακουστικό νευρίνωμα, ο πάσχων οφείλει να αντιμετωπίσει την διάγνωση με αισιοδοξία.   Η σύγχρονη θεραπευτική προσέγγιση συνδυάζει την ασφαλή, ριζική χειρουργική αφαίρεση του όγκου με στερεοτακτική ακτινοθεραπεία και έχει κάνει εφικτή, την αποτελεσματική και οριστική απαλλαγή από το ακουστικό νευρίνωμα, στην μεγάλη πλειονότητα των πασχόντων.

akoustiko neurinoma

Εικόνα 1.  Ακουστικό νευρίνωμα δεξιάς γεφυροπαρεγκεφαλιδικής γωνίας, με κυστική εκφύλιση στο κέντρο του (εγκάρσια τομή μαγνητικής τομογραφίας Τ1).  Διακρίνεται η επέκταση του νευρινώματος μέσα στον ακουστικό πόρο [βέλος] (στεφανιαία τομή μαγνητικής τομογραφίας Τ1).

 

Η υπόφυση είναι ένας αδένας με μέση διάμετρο περίπου 1 εκ., τοποθετημένος πάνω και πίσω από την ρινική κοιλότητα και τον σφηνοειδή κόλπο (μια κρανιακή κοιλότητα, πάνω από την ρινική κοιλότητα, που περιέχει αέρα).

Σε αυτή την θέση, η υπόφυση είναι τοποθετημένη κάτω από τον εγκέφαλο και συνδέεται - με ένα μίσχο – με τον υποθάλαμο, μία πολύ σημαντική δομή του εγκεφάλου.

Το γλοίωμα είναι συχνός τύπος όγκου, που αποτελεί το 1/3 του συνόλου των όγκων εγκεφάλου.

Τα γλοιώματα είναι όγκοι που προέρχονται από τα γλοιακά κύτταρα, τα οποία περιβάλλουν και υποστηρίζουν τους νευρώνες, τα κύρια κύτταρα του νευρικού συστήματος.

Αυτό σημαίνει ότι τα γλοιώματα αναπτύσσονται μέσα στο παρέγχυμα του εγκεφάλου και συχνά αναμειγνύονται με τον ιστό του φυσιολογικού εγκεφάλου.

Τα μηνιγγιώματα αποτελούν το 15-20% των όγκων του εγκεφάλου και νωτιαίου μυελού, και είναι συχνότερα στις γυναίκες.

Είναι καλοήθεις όγκοι που προέρχονται από κύτταρα της αραχνοειδούς μήνιγγας, της μεμβράνης που επενδύει τον εγκέφαλο και νωταίο μυελό.

Τα μηνιγγιώματα ευρίσκονται σε στενή συνάφεια με τον εγκέφαλο ή τον νωτιαίο μυελό και τον πιέζουν αλλά δεν τον διηθούν.